LEHEN HEZKUNTZAKO IRAKASLEARI ELKARRIZKETA

Zarauzko, Salbatore Mitxelena ikastetxean egin dugu elkarrizketa. Bertako irakasle hautatua Mireia Arruti izan da. Irakasle gisa, hau du hogeita hamarga-rren urtea eta guztiak Zarauzko ikastetxe honetan bertan egin dituela aitortu digu. Besterik gabe hor doakizue elkarrizketa:

- Zergatik aukeratu zenuen magisteritza ikastea edo irakasle izatea? Zerk motibatu zintuen? Urte mordoa da aukeratu nuela, eta egia da haurrekin lan egitea gustatzen zaidala, baina hortaz gaur egun konturatu naiz. Garai hartan 5 urteko karrera bat aukeratu nahi ez nuenez eta magisteritza 3 urtekoa zenez, hau aukeratu nuen. Egia da, orain, gustora nabilela baina benetako arrazoia hori izan zen, ikasteaz nekatuta nengoelako.

- Noiz konturatu zinen irakasle izan nahi zenuela? Lehen esan dudan moduan, gerora.

Aldez aurretik ez nekien zer ikasi, ez nekien zein izan zitekeen nire karrera gustokoena. Behin 3 urteko karrera aukeratuta, bada, orduan argitu nuen zalantza hura, hau da, irakasle izatea gustatzen zitzaidala.

- Zenbat urte daramatzazu irakaskuntzan? Zenbat urterekin eta non hasi zinen?

83 hasi nintzen, 23 urte nituela, beraz, 30garren urtea dut irakasle modura. Donostiako Maria Reina ikastetxean egin nuen hilabete, lanean. Zarauzko Salbatore Mitxelena ikaste-txean ordea, lanpostu bat suertatu zen eta bi aldidz pentsatu gabe, bertara etorri nintzen.

Orduz geroztik hemen nabil: lehenbizi ikasle bezela, gerora guraso ere bai eta orain irakasle.

- Nolakoa izan zen lehen klase eguna?

Ez naiz gogoratzen! Lehen ikasleak eta ikasgela gogoratzen ditut baina ez datoz bat. Oso urduri nengoela gogoratzen dut. Zuzendariak eta orduko koordinatzaileak aurkeztu nindutenean lotsatuta nengoen, betidanik lotsatia izan bainaiz. Behin, ikasleekin bakarrik geratzean lasaitu nintzen, baina helduen aurrean nahikoa urduri nengoen.

- Irakaslearen lana estresagarria dela diote. Horrela al da?

Bai, bai. Pertsonekin ari zara lanean ez robot edo makinekin. Zerbait gaizki egindakoan kezka handia sortzen dizu eta lana ez da hemen amaitzen, kezkak etxera eramaten dituzu, etxekolan asko eramaten ditugu. Diote irakasleok opor bikainak ditugula baina ordu extra asko sartzen ditugunez merezitakoak direla iruditzen zait.

- Seme-alabak badituzu, zer nolako jarrera hartzen duzu hauen irakaskuntza prozesuan? Bi mutil ditut etxean. Zaharrenaren gainean asko egon behar izaten nuen, despistatua baitzen. Bigarrena errazagoa izan zen. Etxekolanak egin al dituzu? Eta berak beti baietz erantzuten zuen, beraz eginak zituela suposatzen nuen. Halere beti galdetu izan diet eskolan zer egin duten, etxekolanik bazuten.. Jarraipena beti egin izan diet. Ez naiz gehiegi sartu baina esaerak dioenez “En casa del herrero, cuchillo de palo”, hala dela iruditzen zait. Galderak eta egin izan dizkiet, baina gehiegi sartu gabe, beharrik ere izan ez dudalako again. Ez dira konfliktiboak izan.

-Ikasle baten gainean egotea ona al da ?

Ez, ez da ona. Baina neurria hartzea da zaila, bakoitza mundu bat delako. Batzuek esan gabe egiten dituzte etxekolanak ezer esan gabe, eta besteei insistituta ere ez dituzte egiten. Beraz neurria hartzea da zaila. Gurasoei esaten diegu, etxekolanak (edo beste edozer) baldin badute eta jakinaren gainean baldin badaude, egiteko esateko. Baina den-borarekin askatzen joateko. Ohiturak hartzea da kontua.

- Zein izan da ikasle batekin izan duzun egoerarik zailena? Irakasleren batekin? Gurasoren batekin? Nola egin aurre horri?

Arazo fisikoa duen haur bat badut, gurpildun aulki batean bukatuko duena. Buruz argia denez bere egoeraz ohartzen da eta egun agresiboak ditu. Liskarrak izan ditugu baina badut laguntzaile bat non horrelako egoeretan laguntzen didan. Aste honetan lagunak jotzen hasi da arrazoirik gabe, baina gelakideek asko laguntzen diotenez ez die kontrako ezer ez die egiten.

Gurasoen kasuan, orain dela urte asko izan zen. Ikaslea ikastetxetik atera zuten, azkene-an. Ume “mimatua” zuten. Irteerak egiterakoan gaixotu egiten zen, edota beraren izeba joaten zen egiten zuten toki guztietara. Oso lotua zuten haurra. Horrelakoetan, gurasoekin hitz egiten saiatzen gara baina edozein kasutarako hor dugu Orientazio Departamentua edo psikopedagogoren bat parte hartzen dutena. Halere ez zait tokatu honaino iristea ego-kitu zaidana.

Irakasleekin, azkenik, orokorrean ondo moldatzen nahiz, 8 -10 urteko erlazioa dugularik. Egokitu zitzaidan behin, elkarrekin tutoretza konpartitua eduki eta koordinazio minimo bat eskatzen zuen erlazio bat. Ez genuen asmatu ondo moldatzen, tratua justua zen: irakasle-tik irakaslera. Halare, ez zuen umeengan eragin zuzenik izan.

- Zer metodo erabiltzen duzu ikasleak motibatzerako orduan? Eta disziplinarako?

Bakoitzari gustatzen zaionari heltzen eta era ludikoan edo jolasen bidez saiatzen naiz motibatzen, beti ez da posible baina lagun arterako beharrezkoa da klaseak astunak ez izateko. Anekdota gisara, ikasleek etxekolanak eskatzen dizkigute! Oso gustora eramaten dituzte “handiak” direla iruditzen baitzaie. Lanak ez dira esfortzu handikoak eta beraz, gustora egiten dituzte.

Disziplinarako, hitz egitea beharrezkoa dela deritzot. Gu jo egiten gintuzten baina hori lehenagokoa da. Orain badakite irakasle bakoitzak mugak non jartzen dituzte. Zigorrak jar-tzerakoan, hitz gogorra dela iruditzen zait baina gaizki egindako ekintza bakoitzak muga non dagoen ikusteko, ondorio bat behar duela iruditzen zait.

- Pazientzia handia duzu ikasleekin?

Talde mugituak direnean, egoera zailagoa denez, bada, pazientzia agortu egiten zait. Halaere, taldea lasaiagoa denean gustora jarduten naiz lanean eta logikoa denez, pazien-tzia gehiago izaten dut.

- Eskolatik kanpo denbora asko dedikatzen diozu lanari? Eskolan azaldu beharreko edukiei?

Asko eskeini izan diot. Lehen hezkuntzan ematen dudanean, etxekolanak edota bestelako lan bat dela eta ez dela lan handia egin behar izaten da. Haur hezkuntzan ere ematen dut bain maila honetan gehienean ere proiekturen bat edo egiten denez, ez da exijentea. Hala eta guztiz ere, urteek aurrera egin duten heinean, etxera iritsi eta deskonektatze kontu hori errazagoa egiten zait.

Azterketak zuzentzen?

LH 1 eta 2garren mailetan lazterketak egiten ditugu, baina bakarkako lana deitzen diogu. Bakoitzaren maila kontuan hartzeko egiten da, bestela batzuk elkarri kopiatzen diotelako. Halere, orokorrean taldean jarduten dira eta ez da azterketa gehiegirik izaten. Bizikidetza eta elkarri laguntzea da gure helburua. Beraz lan gehiena gelan egiten dugu eta ez da lan handirik izaten.

- Orokorrean azterketa bateko emaitzak txarrak direlakoaren errua zurea dela uste al

duzu? Izan daiteke. Orokorra baldin bada zerbaitegatik izan delako da ez ? Edo azterketa gaizki prestatu delako edo ikasleak ez daudelako prestatu ipini den horretarako. Normale-an ikasleen 2/3 edo 3/4ak gainditzen du. Gehiengoak, beraz. Gerta daiteke zailtasunen bat duen ikasleren bat suertatzea baina, gutxiengoa izaten da.

- Nola baloratuko zenuke teknologia berriek hezkuntza arloan izan duten eragina?

Ari da izaten. Gure egunerokoan, gela bakoitzean ordenagailu bat daukagu eta bestel in-formatikako gelara joan ohi gara. Eta gehiago ez dugu erabiltzen azpiegiturarik ez dugulako: gela bakoitzean kanoi bat eta arbel digital batek beharko luke. Bestela nahiko lan izaten dugu irudiak azaltzerakoan. Ikasleak orohar, aurreratuta datozenez gainera beharrezkoa da, laster arkatzik ukitu ere egingo ez dutelako; oso lagungarria da, bai.

- Ikasgeletan generoa ezberdintzea onuragarria dela deritzozu? Zein da gai hori

buruzko duzun ikupegia? Nik ez dut ezagutu, ez dut probatu eta ez nago alde. Gu beti-danik izan gara gela mixtoa, Zarautzen sortu zen lehen ikastetxe mixtoan. Gainera abe-rasgarria iruditzen zait elkarbizitzarako.

- Adin ezberdineko umeak ikasgela berean edukitzea eta heztea ikasleentzat onuragarria edo kaltegarria dela uste al duzu?Onuragarria da ikasleentzat, irakasleentzat ez horrenbeste. Ikasleen erritmoa ezberdina denez, adin beretsukoen arteko aldea handia baldin bada pentsa adin ezberdinekoekin: batek 10 minutuan egiten duena besteak ordubetean!

Ikasleentzat ordea, onuragarria izan daiteke txikienek zaharrenengandik asko ikasiko luke-telako. Zaharrenek, bestetik, elkarbizitzen ere ikasiko lukete materia moldatuta egongo li-tzatekeelako.

- Irakasle on batek, zure ustez zer ezaugarri eduki beharko lituzke?

Pazientzia, irekia, umorea, lanerako gogoa, umeak gustatzea, funtzionario kontzeptua utzi orduari begiratzeari utzi eta disposizio osoa lanerako, komunikatzeko gaitasuna, nahiz hori denborarekin ere garatu daiteken. Ni isila eta lotsatia nintzen, baina denborarekin hartzen joan naiz.

- Zure ikasleekin neutrala ala beligerantea al zara?

Adinak asko baldintzatzen duela uste dut. Neutrala izan behar dela uste dut, nahiz eta haur txikienei ona eta txarra zer den erakutsi behar zaien. Gerora iritzia sartzea errazagoa iruditzen zait.

- Beste kultura bateko ikaslearik izan al duzu noizbait? Izan baldin bazenuen azaldu.

Esperientzia aberasgarria dela uste al duzu?

Ingalaterratik eta Dominikar Errepublikatik etorritako ikasleak izan ditut. Ingalaterrakoak, ama zarauztarra zuen baina ez zekien euskaraz. Baina irekia zenez, zekien apur hori erabili egiten zuen. D.Errepublikatik etorritakoak, ulermena jaso zuen lehen urtean, gerora beste irakasle batek hartu zuen. Halere, orain 12 urte inguru izango ditu eta guztia egiten du euskaraz.

Esperientziari dagokionean, kultura ezberdinak ezagutu eta harremanak sortzeko aberas-garria iruditzen zait, haurrek jakin dezaten badirela beste bizipen, pentsakera eta ohitura batzuk badirela.

- Bullying kasu baten aurrean, zein izango litzateke irakasle batek hartu beharreko neurriak? Nola egin aurre horrelako arazo bati? Eduki al duzu noizbait horrelako kasuren bat? Nik ez dut izan. Beti daude onartuagoak eta gutxiago onartzen diren ikasleak. Batzuk baztertuak izaten dira, beste batzuk eurak bakarrik baztertzen dira, baina bullying kasurik ez dut izan.

Soluziotzat, lehenbizi zer gertatzen den behatu beharko litzateke. Gero beste irakasle eta orientatzaileen aholkuak eskatu eta jarraituz gurasoengana ere joango nintzateke. Halere, askotan zaila izaten da honetaz ohartzea, ez baikara konturatzen edo ez baita hain nabar-mena izaten.

- Zer iruditzen zaizu indarrean jarri berri den LOMCE hezkuntza erreforma berria?

Iruditzen zait, aurrerapausoak eman beharrean atzerapausoak ematen garela deritzot. Gainera kanpotik inposatutako lege bat izanik ez du eragin onik izango. Guk bertako eus-kal hezkuntza eta kultura sustatu behar ditugu; zaila izango da baina horrela segi ezean atzerapausoak emango ditugu.

- Irakasle lanean pasa dituzun urteetatik, zein izan da esperientziarik ahazteziena, bai ona bai txarra?

Memori txarra edukiko diat eh ? (barreak) Onak guztiak dira, guztiek erakusten digutelako zerbait, baina, bereziki ez da markatu nauen ezer, ezta txarrik ere. Txarrak eskerrak ahaz-tu egiten diren.

Txarra izan daiteke, gurasoren batekin izan dezakegun gorabeheraren bat konpondu ezin dugunean edo...baina bereziki, memori txarra dudanez, ez naiz gogoratzen..

- Bukatzeko, kontatuko zeniguke urte hauetan izandako anekdota xelebreren bat?

Etzekiat ba! Berezia egiten zaidana da, nire ikasleak izan zirenen haurren irakasle izatea. Gogorra egiten zait, ez dakit ona edo txarra den baina. Nire ikasleak izandako 3 gurasoren haurren irakasle naiz; eta horrek markatu egiten zaitu. Halere uste dut anekdota on bezala jarri behar dela.

MARKEL EIZAGIRRE ETA JOEL FERNANDEZ

EL PROFESOR LAZHAR

Irakasle hau, antzezlan moduko bat egitera behartua ikusten da, izan ere ez da inoiz lan horretan jardun. Hala ere bere emaztea irakasle izateak badirudi zer edo zer irakatsi diola haurren aurrean jarrera egokia erakusten baitu.

Arazo horretaz gainera, lana gehiago zailtzen zaio irakaslea ez dagoelako bere egoera emozional eta pertsonal hoberenean: bere emaztea eta bi seme alabak Arjeliako sute batean hil zitzaizkiolako. Bestetik, gizartearen babesa bilatzen du Argeliakoa izanik arazo gehiago izan zitzazkeelako.

Eta azkenik, bere buruaz beste egin duen irakasle baten ordezko lanak egitera datorrelako.

Ikasleentzako Lazhar-ek izan duen eragin positiboak harritu gaitu. Hasiera batean, kosta egiten zaie klaseak aurrera ateratzea, ikasleen burutan Martin, hildako irakaslea, dutelako. Hala ere, denbora aurrera joan ahala, elkarrekiko konfidantza handituz joateaz gain, ikasle batzuen babesa eta maitasuna lortu ditu.

Hala ere, bukaeran, irakaslea kaleratua izango da Lazhar-ek gai desegokia atera eta Alice eta Simonen artean sortu diren gatazkengatik.

Gure ustez, irakasle baten iraganak asko baldintzatzen du lanerako orduan haurrengan izan dezakeen eraginagatik. Nahiz eta irakaslearen jarrera aldatuz joan, haurrentzako erreferentea izanik, beligerantziaz jokatzera eramaten baitu.

MARKEL EIZAGIRRE ETA GARAZI GALIANA

LEHEN HEZKUNTZAKO IRAKASLEARI ELKARRIZKETA

Gaurkoan Lezo Herri Eskola ikastetxean lanean ari den Itziar Artola irakaslea dugu, lehen hezkuntzako bigarren zikloko irakaslea, hain zuzen ere. Eskola ezberdinetan aritu da lanean eta ia 30 urte horietan bizitzako esperientzia desberdinak adierazteko gogoarekin etorri zaigu.

Arratsalde on Itziar, beno lehenik eta behin, mila esker elkarrizketa hau egitea onartu izanagatik, badakigu grabazioaren kontuak ez zintuela konbentzitzen baina esfortzu hori egiteagatik eta gure lana aurrera eraman ahal izateko denbora atera izanagatik ere eskerrak ematen dizkizugu. Beno ba hasiko gara. 

- Nola jakin zenuen lanbide hau zela zuk egin nahi zenuena, hau da, zerk bultzatu zizun irakasle izatera?

Beno beharbada, lanean hasi eta gero konturatu nintzen hori zela nere lanbidea, hau da, ez hasi baino lehen, zeren hasi baino lehen ez nuen asko konplikatu nahi eta pentsatu nuen magisteritza zela konplikazio handirik gabeko ikasketa bat. Orduan matrikulatu nintzen eta gero, lanean hasi eta gero konturatu nintzen asko gustatu zitzaidala. Hori bai umeak beti gustatu izan zaizkit.

- Noiz hasi zinen irakasle lanetan? Zein eskolatan?

Begira ba ni 1984.urtean hasi nintzen irakasle lanetan, Zestoako Arrona herri txiki batean. Momentu hartan bi gela bakarrik zeuden, batean haur hezkuntzakoak eta 1.mailako guztiak eta beste gelan 2. mailatik 6.mailararteko ikasleak eta nik hor ematen nituen klaseak. Aste osoan han geratzen nintzen lo egiten eta astebururako etxera etortzen nintzen.

- Oroitzen zara zure lehenengo klase egunaz?

Ba bai, begira oso ondo gogoratzen naiz zeren esan zidaten Arronara joan behar nuela eta nik ez nekien Arrona bi auzo direla, goiko arrona eta beheko arrona. Orduan eraman ninduten kotxean eta utzi ninduten goiko arroan. Han geratu nintzen nere maletekin eta hasi nintzen pertsona bati galdetzen: eskola non dago? Hark esan zidan: ez, hemen ez dago eskolarik. Nik erantzun nion: bai bai neri esan didate Arronan badagoela eskola. Pertsona hark erantzun zidan: a bai, baina eskola beheko arronan dago. Orduan maletak hartuta, ez dakit zenbat kilometro oinez egin eta gero, iritsi nintzen 11etan edo horrela eskolara. Beraz ikusi zer estrenoa eduki nuen.

- Zein izan da ikasle batekin izan duzun egoerarik zailena? Nola egin diozu aurre horri?

Beno, oso zaila da kasu bat bakarrik gogoratzea, zeren eskola askotatik pasa naiz, urte asko daramatzat lanean eta ikasle asko izan ditut baina beno orokorrean egoera zailenak izan dira ikasle disruptiboenak. Ikasle hauek normalean dira barrutik gaizki daudenak, ezintasun handia dutenak eta orduan bere ezintasun hori ingurukoekin sartzen kanporatzen dute. Orduan zuk saiatu behar duzu haiekin konektatzen baina oso zaila egiten da, izan ere energia guztia xurgatzen dizute, orduan ikasle horiekin eduki behar da pazientzia ikaragarri handia, irmotasuna, maitasuna eta beraz egoera hauek oso nekagarriak dira luze mantentzen direlako eta orduan oso neketsua da.

- Gurasoekin edo beste irakasle batekin egon al zara egoera zail batean? Nola egin diozu aurre horri?

Ba egia esan suerte handia eduki dut alde horretatik. Gurasoekin ez du gogoratzen egoera zail bat ere eta beharbada gaizki pasatu izan dut, haien seme alabaren batek ez duelako aurrera egiten eta ez dudalako asmatzen nola egin, baina gurasoekin ez dut arazo larririk izan eta lankideekin orokorrean ere oso ondo moldatu izan naiz, batzuekin hobeto besteekin baina harremana ona izan dut normalean, beraz alde horretatik ondo.

- Irakasle lanean pasa dituzun urteetatik, zein izan da esperientziarik ahazteziena, bai ona bai txarra?

Ba ni ez naiz esperientzia handi batekin geratzen, momentu txiki batzuk aipatuko nituzke, egunerokotasunean gertatzen diren horiekin, adibidez, ikasle batek irakurtzen ikasi duela konturatu eta sortzen zaion poza, zailtasunak dituen haur batekin konektatu eta aurrera egiten duenean, ikasteko irrika erakusten dutela ikusten duzunean, lan bat eginez benetan disfrutatzen dutenean, lagunekin solidaritatea erakusten dutenean eta guraso batek egin duzuna eskertzen dizunean edo gelan giro on bat lortzen denean. Horiek dira gogortzen ditudan eta aurrera jarraitzeko indarra eman didaten momentuak.

- Damutu al zara noizbait ikaskuntzan zehar egindako zerbaitetaz espero ez zenuen erreakzio bat jaso zenuelako?

Ez dut gogoratzen horrelako egoerarik baina bai konturatzen naiz denborarekin gutxiago hitz egiten ikasten dudala, hori urteen poderioz ikasten da. Askotan behar den informazioa izan aurretik, hitz egiten da eta hanka sartzeak izan ditzakezu eta lankideren bati mina egin edota arazoak areagotu. Hobe da asko entzutea eta gutxi hitz egitea, hori ikasi dut.

- Irakasle on batek, zure ustez zer ezaugarri eduki beharko lituzke?

Lehenengo bere lana maitatzea eta disfrutatzen saiatzea, ume bakoitzaren izaera errespetatzea, begirunez tratatzea umeak, besteek gu tratatzea gustatuko litzaigukeen moduan, entusiasmoa jartzea egiten duzun lanean, ume bati lagundu ahal izateko saiakera desberdinak egiteko prest egotea eta laburbilduz, pazientzia, irmotasuna, maitasuna eta humore ona izatea.ina egin edota arazoak areagotu. Hobe da asko entzutea eta gutxi hitz egitea, hori ikasi dut.

- Uste al duzu irakasle on baten profila betetzen duzula?

Beno hori ez dut nik esan behar, hori besteek esan behar dute, baina saiatzen naiz al dudan hoberen nire lanean inplikatzen. Hori bakarrik esan dezaket.

- Zer metodo erabiltzen duzu ikasleak motibatzerako orduan?

Ba ez dut metodo konkretu bat erabiltzen normalean. Egia da zure egoera emozionala eta zu nola kokatzen zaren gelan azaldu behar duzun eduki horren aurrean, kontatzeko duzun gogoa eta zure ezagutza mailak eragin handia dutela umeek erakutsiko duten motibazioan. Orduan zenbat eta zu lasaiago egon, inplikatuagoa, prestatuagoa eta gogo gehieagorekin, orduan eta inplikazio handiagoa erakutsiko dute ikasleek ere. Hori normalean oso kutsakorra da. Orduan zu gaizki bazaude, umeak gaizki eta gogorik gabe egoten dira, beraz zu gogoarekin bazaude beraiek ere.

- Pazientzia handia al duzu ikasleekin?

Ni ez naiz horretaz jabetzen baina ingurukoek esaten dute baietz pazientzia dudala, nik ez dakit. Hala ere, egoten dira egunak eta momentuak. Badaude momentuak pazientzia berehala bukatzen zaizunean, baina beno orokorrean nik uste nahiko pazientzia badudala.

- Zure ikasleekin neutrala ala beligeratea al zara?

Nik uste nahiko neutrala naizela, baina hori zaila egiten zait niri esatea. Beligerantea behintzat ez det uste naizenik, hori argi daukat.

- Eskolatik kanpo denbora asko dedikatzen diozu lanari? Eskolan azaldu beharreko edukiei? Azterketak zuzentzeari?

Beno azterketak zuzentzeari ez asko, 8-9 urtekoak bait dira. Ez dituzte asko egiten eta gainera nik azterketei ez diet garrantzia asko ematen, beraz denbora asko ez diet dedikatzen, minimoa. Informazioa bilatzeari, lanarekin lotuta dauden liburuak irakurtzeari edo ariketa berriak sortzeari bai dedikatzen diet denbora asko eskotik kanpo.

- Orokorrean azterketa bateko emaitzak txarrak direlakoaren errua zurea dela uste al duzu?

Ez diet garrantzia handirik ematen azterketetako emaitzei, gehiago fijatzen naiz eguneroko lanean, zer jarrera duten, ikasteko daukaten interesa, ikasketan saiatzen diren ala ez eta hala ere gaizki ikusten ditudanean haurrak, nire egitekoa baldintzatzen dut. Beno normalean saiatzen naiz aldatzen, bai haurrak gaizki dihoaztenean arazoa ez da umeena izaten, zugan edo beste gauzengan dago arazoa, ez baita normala ikasle guztiak gaizki ibiltzea. Zure buruari galdetu behar diozu zer ari zaren gaizki egiten.

- Kontziente al zara zure ikasleentzat zure irudia erreferentzia handikoa dela?

Beno zenbait momentutan bai, baina honek zerikusi asko dauka ikasleen adinarekin. Zenbat eta handiagoak izan ikasleak, orduan eta garrantzi gutxiago dauka irudi horrek. 7-8 urtekoetzat, zu jaunkoikoa balitz bezala zara eta zuk esaten duzun guztia. Gero hazi ahala, garrantzia duzu baina ez hainbeste, garrantzi gehiena duena etxeko eragina da, irakasleena baino.

- Teknologia berriek hezkuntza arloan gehiegizko eragina izan dutela deritzozu?

Beno guk gelan oraindik ordenagilu bakarra dugu eta maila batzuetan arbela digitala, hau da, haur bakoitzak ez dauka bere ordenagailua, baina bai erabiltzen dugu egunero, umeek ez, guk irakasleok bai, informazioa bilatzeko, irudiak eta argazkiak ikusteko, bideoak ikusteko ere, abestiak eta bestsoak entzuteko eta beno alde horretatik asko erreztu digu lana, zeren lehen informazioa bilatzea “odisea” bat zen, joan behar zenun liburutegi, entziklopedietara, fotokopiak atera eta orain berriz eskura daukazu hori dena. Hori bai, batzuetan iruditzen zait umeek daukatela informazio asko, baina ez dakitela maneiatzen hori eta orduan galdu egiten dira zurrunbilo horretan. Askotan ez dute bilatzen bilatu behar dutena, ez dakite bereizten garrantzitsuena dena beste guztiarengandik eta batzutan ekartzen dituzte informazioak zerikusi ez daukatenak eskatu dezunarekin.

- Ikasgeletan generoa ezberdintzea onuragarria dela deritzozu? Zein da gai hori buruzko duzun ikupegia?

Beno onugarria ez dut uste izan daitekeenik. Eskola azken finean gizartearen zati bat da eta gizartean ez gaude banatuak generoaren arabera, orduan ez zait naturala iruditzen eskola bat banatzea generoa kontutana harturik, hau da, neretzat hori antinaturala da.

- Adin ezberdineko umeak ikasgela berean edukitzea eta heztea ikasleentzat onuragarria edo kaltegarria dela uste al duzu?

Ba nire ustez bai onuragarria da, zeren umeek askotan irakaslearengandik baina askoze gehiago ikasten dute lagunengandik eta txikiek normalean mirespena sentitzen dute adin handiagoko lagunengatik eta orduan beraiek dakitena ikasten saiatzen dira. Handiak aldiz, ikasten dute txikien lekuan jartzea eta txikiei esplikatzeko, bere ideiak ordenatu behar dituzte eta ikasi dutena asko hobeto bereganatzen dute, ondo esplikatzen saiatzen direlako. Orduan nik uste, beraien arteko informazio trukatzea, oso oso inportantea da eta asko ikasten dute. Ni egon nintzen lehenengo urtean Arronako eskolan, eta ikasten zuten askoze gehiago irakaslearekin baino. 6-12 urte bitarteko ikasleak nahasturik zeuden eta izugarri ikasten zuten. Niretzako bai, ona da.

- Eduki al duzu noizbait arazo fisiko eta psikologikoak dituen ikaslerik? Izan baduzu, nola tratatu eta lagundu diozu? Izan ez baduzu, nola tratatu eta lagunduko zenuke?

Beno arazo fisiko aipagarria izan duen haurra ez dut izan baina bai hurbiletik jarraitu dudan ume itsu bat izan genuen eskolan. Orduan saiatzen ginen ba beno bere materiala egokitzen ahal zen neurrian, neurri handienean, besteek egindako lan berdinak egiteko, gelako aktibitateak prestatzerako orduan beti genuen kontutan ume hau eta berak egin zitzazkeen ekintzak prestatzen genituen, eskolako leku asko ere egokitu ziren bere egoerari moldatzeko, adibidez, eskailerak ateak zituzten goiko aldean, zutabeak forratuak, patio inguruan zinta bat jarri zen berak jakiteko noiz bukatzen zen, hau da, mugak zein ziren jakiteko eta besteei emandako trataera ematen saiatzen ginen normalean. Gurasoekin bilerak maizago egiten ziren ere. Nik ume honekin gauza asko ikasi nituen. Nik beti esaten nien nere ikasleei, maila berdinekoak bait ziren, mutil honekin alde batetik denbora galtzen genuela, bere eginkuzunetara egokitu behar genuelako baina besteek gauza asko ikasi dituzte berekin, adibidez, pertsona desberdin bat nola tratatu eta hori ikasi zituzten gauza pila bat, itsuei buruz, errespetuari buruz, orduan ikasle horientzako oso esperientzia ona izan zen horrelako ume bat edukitzea maila horretan eta eskolan, zeren beste geletara ere joaten zen erakustera nola irakurtzen zen eta nola egiten ziren gauzak. Esan behar dut, ikasle hau oso ondo integratua zegoela, lagunekin oso ondo moldatzen zela eta ez zuen arazorik lagunak egiteko. Alde horretatik oso ondo ibiltzen zen.

- Beste kultura bateko ikaslearik izan al duzu noizbait? Nolakoa izan da ikasle horren jokabidea? Nola moldatzen zen bere ikaskideekin? Lortu al zuen gainerako ikaskideekin guztiz integratzea?

Gogoratzen dut Casablanca-ko Marokoko neska bat etorri zela eskolara eta justu justu iritsi zen iñauteritako entseguak hasten ziren egunean. Marokon eskoletan berak esaten zuenez oso zorrotzak ziren disziplina aldetik, oso gogorrak. Orduan eskolara iritsi eta ia aurkezpenik egin gabe, patioko pistara jetsi ginen dantza egitera, neska aho zabalik zegoen, begiratzen ninduen esanez bezala: “baina hau al da eskola bat?”. Erdi barrez, erdi txundituta, lotsatuta hor ibili zen dantzan. Oso neska jatorra zen eta ez dut gogoratzen horrela harremanetan arazoak izan zituenik neska horrek. Berehala hasi zen euskaraz hitz egiten, zeren ez zekien gazteleraz eta orduan zuzenean euskeraz hitz egiten hasi zen eta lanean ere. Asko saiatzen zen ahal zuen neurrian. Beno etorkinen kontuan, nik esango nuke kasu bakoitza desberdina dela, ezin da generalizatu, zeren haur batzuk integratzen dira oso ondo, ez dute inolako arazorik ez hizkuntzarekin ez lagunekin eta ez ezer eta beste batzuei berriz kostatzen zaie asko, baina nik batzutan ez dut pentsatzen kanpotarrak direlako dela, baizik eta bestela ere ez daudelako ondo. Orduan igual dira egoera txarrean etorri direnak, familian arazoak dituztenak eta horiei gehiago kostatzen zaie integratzea, baina askotan ez da kanpokoak direlako, baizik eta beste arazo bat dutelako atzean ez dela bakarrik hori. Denak dira desberdinak. 

- Bullying kasu baten aurrean, zein izango litzateke irakasle batek hartu beharreko neurriak? Nola egin aurre horrelako arazo bati? Eduki al duzu noizbait horrelako kasuren bat?

Irakaskuntzan daramadan denbora gehiena, 1. zikloan egin dut, hau da 7-8 urteko haurrekin eta adin horretan bullying izenaz ezagutzen dena ez da arrunta, baina bai ikusten ditut etorkizunean ezer egiten ez badute horretan bukatu dezaketen haurrak, bai ikusten dituzu txikitatik. Badaude arazoak dituzten haurrak, egoera desberdinengatik gaizki sentitzen direnak, familia egoera emozionalagatik edo egoera ekonomiko larrian egoteagatik eta arazo fisiko edo psikiko batengatik edo harremanen aurrean azaltzen duten jarreragatik eta orduan bai jasotzen dute besten bazterketa, tratu txarrak zenbait momentututan, hori txikitatik ikusten duzu. Oso inportantea da nire ustez, gauza hauek txikitatik gelan lantzea, daukagun arazoaz hitz egitea, umeei parte hartzen uztea, besteen lekuan jartzen ikasi behar dute, arazoari irtenbideak aurkitzen saiatzea eta ikasi behar dute desberdina izateak ez duela txarra izan beharrik, baizik eta kontrakoa. Gainera, ikasi dugu askotan pertsona desberdinek gauza berriak erakusten dizkigutela, guk ez dakizkigunak eta aberasten laguntzen digute. Orduan ikusi behar dugu gauza aberasgarri bat bezala eta errespetuz jokatu behar dugu. Bakoitza gara garen bezalakoak eta hori da. Nik uste hori dela egin behar dena. Igual bullying-era iritsi baino lehen, aldez aurretik txikiak direnean gaia landu hori saihesteko.

- Urteak pasa ahala, ilusio berdinarekin irakasten jarraitzen al duzu ala desmotibatzen hasi al zara?

Ez, ez nago desmotibatua. Ilusioa, ilusio berdinarekin jarraitzen dut. Desberdintasuna da, askoze gehiego nekatzen naizela, zeren umeek energia berdina daukate, gauza berdinak nahi dituzte, zeren beti denak dira adin berdinekoak eta zu nekatzen zara askoze gehiago. Orduan denbora behar duzu errekuperatzeko, baina ilusioa berdina izaten jarraitzen du.

- Zer iruditzen zaizu indarrean jarri berri den LOMCE hezkuntza erreforma berria?

Egia esan, oso gutxi ezagutzen dut LOMCE, entzun eta irakurri dudanagatik, iruditzen zait zenbait arlotan atzera goazela aurrera joan beharrean. Hala ere, ez dut ulertzen zergatik partiduek, partidu berri bat jartzen denean aldatu behar dute beti hezkuntza proiektua. Orduan 4 edo 5 urtetik behin sartzen gara proiektu berri batean, aldaketak daude, orduan ez daukagu denborarik bat finkatzeko eta iada hasten gara beste berri batekin eta horrela ez gara inoiz iristen gauza bat ondo egitera. Hori alde batetik, eta bestetik, nik uste dut partiduek ez lituzketela hezkuntza legeak egin behar. Nik uste dut, pedagogia, irakaskuntzan eta beste arlotan adituak direnek egin beharko lituzketela, hau da, adituen talde bat egon beharko lukeela horretaz arduratzen dena, hezkuntza legeak eta proiektuak aurrera eramaten dituztenak, askotan politikan daudenak ez dakite hezkuntzaz, ez dute eskola ezagutzen barrutik, ez dakite zer funtzionatzen duen ondo eta zer gaizki, zer egin behar den eta horregatik nik uste dut hori adituek egin beharko luketela, eskola barrena ondo ezagutzen dutenak eta hezkuntza arlotan adituak direnak. Beno hori da nire iritzi. LOMCE-ri buruz ez dakit asko, baina entzun dudana ez da batere ona hezkuntza proiekturako.

- Bukatzeko, kontatuko zeniguke urte hauetan izandako anekdota xelebreren bat?

Begira, gogoratzen dut lehenengo urtean Arronara joan nintzenean lanera, Eusko trenen joaten ginen eta gabonetako oporren ondoren, joan ginen trenean eta goizean elurra pixka bat egiten hasi zuen. Sartu ginen eskolara, beno hasi zen elurra, elurra, elurra, eta azkean ba igual metro erdiko kapa bat egin zen eta esan ziguten: itxiko degu eskola?, orduan erabaki genuen trena hartzea eta donosti aldera etortzea. Trena hartu genuen eta Lasartetik gindoazela trena deskarrilatu egin zen. Orduan atera behar izan genuen trenetik, maletekin, zapata txar batzuekin (ez zirela elurretarako eta ezer) eta maleta eta hankak blai edukita, etorri ginen Lasartetik Donostiraino, geo Donostian beste tren bat hartu eta etxeraino. Hau da gogoratzen dut bat.

Gero beste bat, Hondarrabin ginela, talde bat joan zen antzerki bat egitera eta beno niri ez zaizkit inoiz gustatu nire oinak, iruditu zait oso itxusiak direla, eta halako batean antzerkia egiten ari zirela, esan zidan antzerkiko gizonak: “benga andereño bat atera! Etorri honera zu bertan”. Noski ezin nion ezetz esan, zeren umeei esaten diegu ateratzeko eta klaro, azkenean atera nintzen eta pentsatzen nuen zerbait egin beharko nuela. Halako batean esaten dit: “kendu zapatak eta galtzerdiak!” Kendu behar izan nituen zapatak eta galtzerdiak eta tipoak nire hanka altxa eta denei erakusten hasi zen. Beno kriston lotsa pasa nuen. Hau da beste bat, baina gero badira anekdota txiki batzuk egunero umeekin dituzunak klasean.

Adibidez, behin ume bati azterketa batean, txikiak ziren eta esaldi bat jarri zioten “El sol sale por...” eta berak jarri behar zuen pues por el este edo oeste, ba haurrak jarri zuen “porque quiere”. Horrelako gauzak ez. Edo, joan den urtean galderak egitera etorri zirenean, kanpotik ebaluazio froga egitera, esan zieten zerbait diputatuei buruz eta ume batek esan zuen: “nik badakit zer den diputatua, diputatua da Cristina Borbon erregearen alaba”, eta ebaluatzaileak esan zion: “ez, ez hori ez da diputatua hori inputatua da”. Beste gelako bat atera zen eta galdetu zuen: “baina ez da berdina diputatua eta inputatua?”, hau da, nahastu egiten zituzten eta irakasleak esan zion: “beno momentu honetan ia ia antzekoak dira”, zeren diputatu guztiak inputatuak daude. Ba horrelako gauzak. Horrelako daude...milaka eta milaka, egunero gertatzen diren anekdotak, baina beno ezin dira denak kontatu zeren bestela oso luze egiten da.

 

Beno Itziar bukatu dugu lanarekin. Esan beharra dugu esperientzia oso aberagarria izan dela, irakaskuntza munduan hainbeste urtez murgildurik egon den maestra batekin hitz egitea. Mundu honetan murgiltzeko asmoa dugunentzat, irakasle lanetan esperientzia duen pertsona baten aholkuak entzun ahal izatea. Irakaskuntzaren ikuspegi helduagoa eskeini diguzu, ia 30 urteko ibilbidean oinarritutakoa. Eskerrak besterik ezin dizkizugu eman, guregatik egin duzunagatik eta besterik gabe, laister ikusiko garelakoan, beste bat arte!

GARAZI GALIANA ETA MAITE GONZALEZ

LA CAZA

Teorian gaiztotasunik gabeko nexkatxa batek gezur bat esaten du.  Babes eske dabilen haurrak miresten duen irakasleak berak begiratzen dizkion begiekin begiratzen ez duelako,  maitasun ukapenagatik, mendekua hartzen du. Baina horren atzean gezur potolo bat baino  geihago dago; gurasoen atentzioa beregatu nahia. 

Ondorioz irakasleari egin ez duen zerbait leporatzen diote, nexka bortxatu izana.  Neska ez da gai gezur horrek  eragin dezakeena aurreikusteko, baina laister konturatuko da esandakoak  maisuaren gaitzespen soziala eta salaketa dakarrela.

Film hau ikusi ondoren argi geratzen da umeek edozer esan dezaketela ingurukoen atentzioa deitzeko. Erreflexiora bultzatzen gaitu filmak,  irakasle horren egoerara garamatza, zer egin horrelako egoera batean? noraino sinetsi behar da haur batek egindako salaketa gogorra?

Haurren unibertsoa oso konplexua da eta zaila da askotan haur batek dituen arazoak detektatzea baina horrelako egoerak ekiditeko ezinbestekoa da umeak gehiago behatzea, haien arazoez jabetzea , filmean egiaztatu dugun bezala ume batek gehiegi pentsatu gabe eta helburu bat lortzeko esan dezakeenak ondorio latzak ekarri baitdiezaioke heldu bati.

 MAITE GONZALEZ

LA CAZA

La Caza filma, Dinamarkako herri batean igarotzen den kontakizuna da, bertan bizitzen diren gizakiak ondo ezagutzen dira eta horrela islatuta aurki dezakegu pelikulan. Protagonista Lucas da eta filma aurrera joan ahala haren egoera deskubritzen dugu: dibortzio zaila eraman duela dirudi, haren semearekin harreman normal bat eramaten saiatzen da; gainera institutuko irakasle gisa zebilela lana galdu du eta horren ondorioz haur hezkuntzan sartzen dela. Haurrak gustoko dituela islatuta geratzen da baina gauzak nahasten dira, haurtzandegiko haur batek -Klara- kontaktu desegoki bat izateagatik salatzen dio; baina garrantzitsuena Lucasen lagun onenako alaba dela da. Momentu horretatik Lucasen bizitza infernu batean bihurtzen da: herriko pertsona guztiak bakartzen diote, baita bere konfiantzazko zirkuluko pertsonak zirenak ere; herriko supermerkatuan sarrera debekatzen diote eta beste hainbat egoerak ikusleetan amorrua eragiten dituena. Baina, nola ez diozu haur bati horrelako gauza desatsegina batean sinetsiko? Hipokritak izango ginateke ez bagenuke onartuko hasiera batean haurrari sinetsiko geniokeela.

Ikusitako filma interesgarria iruditu zait, batez ere, pentsatzera eta eztabaidatzera eramaten gaituelako baita hausnarketa egitera eramaten zaituelako ere. Bestetik, nire ikuspuntutik gure erreakzioaz eta seguritateaz kezka egitera bultzatzen gaitu. Gehien harritu zaidana izan da, pelikulako zuzendaria ustezkoa den perbertituaren paperetik ardaztu nahi izan duela pelikula, eta ez jasan izan dituen abusu sexualeko pertsonaren ikuspuntutik, ikustera ohituak gauden bezala. 

JOEL FERNANDEZ

NEUTRALITATEA VS BELIGERANTZIA

Eskola, gizarte barruko erakunde garrantzitsuenetako bat da familiarekin batera. Izan ere, bertan pasatzen dugulako haurtzaro eta nerabezaroko denbora gehiena. Bertan erakusten dizkigute, gizartean elkarbizitzeko beharrezko duguna, baloreak transmititzea: errespetua, adiskidetasuna.

Irakasleek dute erakunde horretako kontrola, haien esku dago haurren hezkuntza, izan ere, haien eragina nabaria izango da ikasleengan, batez ere txikiak direnean.

Askotan irakasleek balore horiek transmititzerako orduan, ez dakite zer jarrera azaldu behar duten, neutralak ala beligeranteak izatearen zalantza edukitzen dute, hain zuzen ere, jarrera okerra aukeratuz gero, ikasleen artean arazoak sortu ditzake.

Lehenik eta behin, jarrera neutrala ala beligerantea izatea zer den jakitea oinarrizkoa da.

Pertsona batek jarrera neutrala hartzen duenean gai edota ideia baten aurrean ez duela ez aldeko ez kontrako iritzirik azaltzea esan nahi du. Aldiz, pertsona batek jarrera beligerantea hartzen duenean, gai horren alde edota kontrako iritzia azalduko du, hau da, zerbaiten alde edo zerbaiten kontra egongo da eta bere iritzia inongo neutralitaterik gabe adieraziko dio munduari.

Azken hamarkadetan, irakaslearen jarrera beligerantea edo neutrala izan da planteatu den arazo pedagogiko garrantzitsuena.

Irakasleak beti izango du iritzi bat, ideologia, erlijio zein politikari buruz. Askotaan gogo handia edukiko du gai horri buruzko ikuspuntua emateko bere ikasleen aurrean, edota beraiek izan daiteke galdera hori planteatzen diotenak irakasleari, baina nik uste irakasle batek momentuoro bere lanean dagoenean, eskola barruan dagoen bitartean, ez du bere iritzia eman behar, hau da, neutrala izan behar du. Kasu hori emango ez balitz, hau da, beligerantea izaten bada, arazoak sortu ditzake ikasleengan eta haien familiengan. Gainera eskola kaltetu dezake eta bere lanpostua ere jokoan egon daiteke.

Demagun, irakasle garela eta lehe hezkuntzako haurrei erlijio ezberdinei buruzko gaiaz hitz egitea interesatzen zaiela. Beste kultura, sinismen bateko ikasle bat dago haien artean. Irakaslea garaiaru buruz informazioa ematen ari da eta haur batek hona hau galdetzen dio: “uste al duzu jainkoa existitzen dela?” Irakasleak, haien ikasleengan izan ditzazkeen ondorioetan pentsatu gabe ezetz erantzun dio. Beste kulturako mutikoak berriz ere galdetzen dio, baina oraingoan bere Ala jainkoaz. Irakasleak gainerako ikasleei erantzundako berdina erantzuten dio berari ere. Kultura desberdineko ikasle horrengan kezka sortu du irakasleak, beraz etxean galdetzea erabakitzen du. Irakasleak eskolan azaldu duen jarrera kontatu die gurasoei eta hauek oso haserre zuzendarirantz jotzen dute eskolan bere semeari erakusten dioten balorez kexaka.

Ikasle horri etxean balore batzuk irakatsi dizkiote eta bere irakasleak kontrakoa azaldu dio. Harra zalantzan geratu da irakasleak beregan ere eragina duelako, haren gurasoez gainera. Kasu honetan, irakasleak jarrera desegokia aukeratu du, neutralitatez jokatu behar zuen.

Eskolaren helburuetako bat, ikasleen nortasuna finkatzea da, haien iritzi pertsonala sustatzeko eskubidea ematea, gai baten aurrean askatasunez jokatzea eta jarrera beligerantea agertuz gero, hau dena baldintzatu egiten dugu.

Jaume Trilla-ren “La actitud del profesor en el aula ante los conflictos de valor” artikuluan antzekoa aldarrikatzen du, hau da, irakasleak jarrera neutrala erakutsi beharko lukeela, nahiz eta askotan zaila suertatzen den arazo horri aurre egitea.

Artikuluan, hezkuntzaren legei egiten die erreferentzia, “Ley Orgánica del Derecho a la Educación (LODE)” legeari hain zuzen ere.

Nik ulertzen dudanaren arabera, ez nago batere ados lege horrekin dioenarekin. LODE-k dio, hezkuntza publikoak jarrera neutrala erakutsi behar duela beri eta nahita ez. Hezkuntza pribatuak ordea, beligerante izateko aukera du, haien iritzi propioa erakustea. Nire ustetan hezkuntza guztiak neutrala izan beharko lirateke, bai publiko, bai publiko zein monja edota apaiz eskolak, asken finean arazoak berdin sotu daitezkeelako.

Laburbilduz, esan dezakedan bakarra da, ikasleen autonomia gaitasuna bultzatu nahi izanez gero, neutraltasunez jokatu beharko genukeela haurrak hezterako orduan.

Ulertzen dut batzuetan oso zaila egiten dela neutralitate joera azaltzea, izan ere modu batean edo bestean gure iritzia erakusten dugu, gure jokaeran, janzkeran edo beste hainbait detaile txikietan. Eta pentsatuko dugu, baina gu askeak gara, eskubidea dugu geure ikuspuntu pertsonala adierazteko, baina eskolaz kanpo izan behar lukeela pentsatzen dut, horrel ozan ditzakeen ondorioetan ere pentsatu beharra dagoelako.

GARAZI GALIANA

LA CAZA

Askotan haurrak edukitzen ditugunean, itsutu egiten gara beraiekin: eurak dira munduko punturik garrantzitsuena, eurak dira erdi puntua; zentroa. Horregatik, hainbeste kasu egin beharraren ondorioz, haien menpe jartzen gara. Eta filmean ikus daitekeen bezala, “berdin” zaigu, egia ala gezurra dioten; guk sinistu egiten diegu.

Puntu horretaraino heltzeak, arrisku handia du. Ez gara ohartzen, haur baten inozentzia-ren gezur batek, pertsona bat espetxera, jipoitua eta gaizki begiratua izatera edota herio-tzera bidal dezakeela.

Film honek erakutsi didana da, umeek esaten dutenari gehiegi erreparatzen diogula eta askotan honek gai, pertsona etab..-ekiko aurriritziak sortzen dizkigutela, jakinik askotan umeek pentsatu gabeko mila gauza egin eta esaten dituztela.

Bestetik, ulertzekoa da bi haurren arteko liskar batean, guraso bakoitzak bereari sinestea, baina heldu bat tartean egonik (gezurretan ibili daitekeen arren), haurrari kasu gehiago egitea normala al da, helduak ondorio larriagoak pairatu ditzakeela jakinda? Ez zait iruditzen.

MARKEL EIZAGIRRE

LA CAZA

“La Caza”, Dinamarkako herri txiki batean kokatzen den filma da. Lucas, 40 urteko gizon bat da, bere txakurrarekin bakarrik bizi dena. Irakasle lanetan aritzen da herri horretako eskolan. Haurrak gustoko dituela esan daiteke eta asko gainera. Clara izeneko ikaslearen gurasoak ditu lagun, aita batez ere. Ez da bere egoera hoberenean aurkitzen, dibortziatua dago eta gainera arazoak ditu bere semea ikusteko (Marcus izeneko eta 15 urteko gaztea). Egunak pasa ahala, gauzak hobetuz dihoazela dirudi, bere semea denboraldi batez biziko da bere etxean eta gainera, eskolako langile batekin maitasun harremanak edukitzen hasi da. Dena polita dirudi, baina horrek gutxi iraun zuen.

Ikasle batek egindako ezusteko esames batek, bere bizitza guztiz aldatu egiten du. Eskolako zuzendariak ikasle bat bortxatu izanaz salatzen du, bere lagun onenaren alaba hain zuzen ere eta azkenik salaketa zabaldu egiten da esanez haurtzandegiko ume guztiak bortxatu dituela. Gezur txiki bat bezela hasten dena, salaketa zigorra eta gaitzespen soziala bihurtzen da herri guztiaren aldetik, baita bere neska lagunaren aldetik ere. Jasanezina egiten diote bizitza gizon honi. Espetxeratua izatera iritsi zen egun batzuez, bere txakurra hil zuten eta gutxi balitz, betiko super merkatuan erosteko eskubidea kendu zioten bertakoek. Bi pertsona bakarrik izan ziren bere alde egin zutenak, bere semea eta bere semearen aita bitxia izandakoa.

Azkenik egoera hau konpondu egiten da, Clarak egia aitortzen duelako, baina Lucasek ordurarte jasandako guztia gehiegizkoa izan da.

Pelikula honi zer iritzi dudan argi dago. Gizon errugabe honek jasan behar izan duen guztia ez da bidezkoa izan. Gainera iruditzen zait ikasle txiki horren argudioak ez direla nahikoak izan beharko, haurrak oso ongi tratatzen dituen Lucas irakaslea pederastatzat hartzeko.

Askotan haurrek gurasoen edota irakasleen atentzioa deitzeko gezur ugari esaten dituzte. Kasu honetan, Clarak irakaslearen aldetik jaso duen “maitasun ukapenagatik" mendekua hartu duela dirudi, baina berak ez zuen espero horrenbesterainoko bazterketa jasoko zuenik Lucasek.

Hezitzaile ikuspuntutik, film hau analizatzea zailegia da, izan ere nik ez nukeelako jakingo zuzendari horren kasuan zer egin. Kanpotik gauzak argi ikusten dira, ikusleok badakigu Lucasek ez duela ikaslerik bortxatu, baina zuzendariak Clararekin izaten duen elkarrizketa horretan egongo banintz ez nuke jakingo nor sinetsi. Egia da bai, ikasleak ez duela zertan gezurrik esan behar, baina Lucas aldez aurretik salatu baino lehen, berak gertatutakoa ere azaldu beharko lukeela uste dut nik. Gainera, zuzendariak irakaslea ondo ezagutu ez gero, argi eduki beharko luke, eskola horretan hezten dituen haurrak horrenbeste maitatzen dituen pertsona bat, ez litzatekeela gai izango horrelako ankerkeriarik egiteko.

Irakasle baten edota zuzendari baten egoera horrelako kasu batean oso gogorra eta zaila da, izan ere, seriotasun handiko gai da filmean planteatutakoa.

GARAZI GALIANA

NEUTRALITATE VS BELIGERANTZIA

Gure gizartea bizirik dirau belunaldiz belaunaldi balio moral berdinak trasmititzeaz arduratzen den eskola, familiarekin batera,  erakunde garrantzitsuena denari esker. Balore eta iritzien iraunkortasun hori neurri handi batean eskolari eta haien atzean dauden irakaslei dagokie haiek trasmititu baituzte egun gure gizartearen oinarri diren ideia horiek.

Zein da ordea eztabaida sortzen duten gai sozialen aurrean irakaslea batek hartu beharreko jarrera? Ona al da balore eta iritzie horien trasmisioaren ardura beregain hartzea?

Zer egin ikasle batek gai korapilatsu edo gatazkatsu bati buruzko  galdera egiten dizunean?

Egoera honetan egongo  bagina bi norabideren artean aukeratzeko aukera izango genuke eta aukeraketa horrek zearo baldintzatuko luke gu irakale bezala ikasgelan izango genukeen jokabidea: Gure iritzia aurkeztu behar dugu edo neutralak izan behar gara?

Lehenengo aukera neutraltasuna izango litzake hau da, gai bati buruzko inongo ikuspunturik ez ematea, galdera era objektiboan erantzunea zure uste, gai horri buruzko iritziak norberarentzat gordez gainontzekoei horren berri eman gabe.

Zaila da ordea sozialki gai polemikoak diren horietan errealitatea isladatzeko ahaleginik ez egitea. Antinaturala da zenbaitetan irakaslea liburu mardul batek aipatzen duen edukiari eustea, inongo iritzirik eman gabe gertakari edo gauza bati buruzko ustea ikasleekin partekatzen ekiditea.

 Neutraltasunez jokatuz kontraesan batean murgiltzen gara, arestian aipatu dudan bezala irakaslearen alderdi handi bat zenbait balore trasmititzean zentratzen delako, ikastolaren eta irakaslearen zeregina ez bait da haurrak profesionalik heztera murrizten, haratago doa beraien ardura; zenbait  bizikidetza arau eta balio moralak trasmititzen baitituzte eta guzti horiek hari ideologiko bati jarraitzen die. Esparru haui buruz mintatzean postura neutrala mantetzetea ezinezkoa da, utopikoa, baikortasun irreal batean murgiltzen garelako, helburu eskuraezina baita irakaslearen rolean sartuta adibidez balio moral batzuk era neutralean trasmititzea.

Hala eta guztiz ere kontuan eduki behar da lehen hezkuntzan haur batentzat irakasleak diona egia absolutua dela. Haur baten epealdi ebolutibo honetan, haurtzaroan,  oraindik ez baitituzte iritzi finkorik, beraz  oraindik oso manipulargarriak, bideragarriak direnez eta irakaslearen eginbeharra bere pentsamoldea inposatzea ez denez, maisu maestra batek argi utzi beharko du beti berak diona bere iritzia besterik ez dela eta gai bati buruzko hamaika mila iritzi desberdin eta errespetagarri egon daitezkeela. Era neutralean jokatu ezkero ume horiei gai polemiko horri buruz pentsatzeko eta haurnartzeko denbora eskeiniko zaie eta iritzi propio hori eraikitzeko bultzadatxoa.

Era beligerantean jokatzea aukeratuko bagenu idei zehatz bati buruzku gure ikuspuntua azaleratuko genuke ikasleen aurrean, hau da era subjektiboan emango genituzke azalpenak eta honek argi eta garbi gure ikasleen pentsamoldea baldintzatuko luke gutxi batzuk izango liratekeelako irakasleak esaten duen horri kritika bat egiteko gai eta gainera aurrean eredu bat izanik ez lukete haien iritzi propiorik sortzeko inongo ahaleginik egingo eta beraz ikaslearen sormenari eta autonomiari (beraien kabuz pentsatzeari) ateak itxiko genizkioke.

Gure helburua eta irakasle ororen erronka etorkizunean beraien  bizimoduaren nondik norakoak bideratuko dituzten txikitxoan heztea denez ezinbestekoa da txikitatik haien autonomia sustatzea, pentsatzeko askatasun hori bermatzea, haien iritzi propioa garatu dezaten,  beraz antinaturala izan daitekeen arren era neutralean jokatzea izango da umearentzat onuragarriena, nahiz eta kasu batzuetan irakasleak bere iritzia ikasleriaren aurrean isladatzen sahiestea ezinezkoa izango den arren.

MAITE GONZALEZ

NEUTRALITATEA VS BELIGERANTZIA

Azken urte hauetan gehien kezkatzen zaigun arazoenetako bat, eskoletan irakatsi behar diren baloreen aldetik begiratuz, ikasgelan ikasleen artean agertzen diren arazoen aurrean irakaslea neutrala edo beligerantea den da. Neutro eta beligerante terminoak ez dauzkagu ondo definituta, baina zein da jarrera neutrala eta beligerantearen arteko desberdintasuna?

Neutroa izatea, aukera multzo baten aurrean objektu edo gai bati erreferentzia eginez, ez duela aukera bat bermatzen beste guztien gainetik esan nahi du. Beligerantea, berriz, aukera multzo baten aurrean objektu edo gai bati erreferentzia eginez, aukera bat bermatzen duela beste guztien gainetik esan nahi du.

Neutralitate edo beligerantzia postura hartzea ez du esan nahi, aztertzen ari den gaiez edo ikasleaz, lehentasun pertsonal bat izatea baizik eta nolako jokabidea hartuko duzun horren aurrean.

Hainbat irakasle hartu duten posturen eraginez, zenbait zentroetatik kaleratuak edo salatuak izan dira. Hausnarketa egiten badugu, zein punturaino egokia da irakasle batek haren ideiak ikasleei transmititzea? Hau saihestu daiteke? Nahiz eta irakasle batek neutrala izaten saiatu, inoiz ez da neutrala izango.

Irakasle batek edozein gaia edo materia irakasteko orduan, neutrala gisa azaldu behar da beti, ezin du zenbait ideologia, erlijio edo partido baten aurrean alde batera inklinatu, hau da, haren iritzia eman bestela ikasleei bultzatuko lieteelako hark bezala pentsatzera.

Benetan, nire ikuspuntutik, guztiok edozein gaiaren aurrean iritzia dugu, baina irakasle batek haren lanbidean sortzen diren arazoen aurrean neutrala izan behar da, baina gehienetan beligeranteak dira, haren ikasleei azaltzen saiatzen direlako hark defendatzen dituen iritziak soilik hori direla: iritziak.

Ikastetxe publiko eta pribatu bat aztertzerako orduan, haien arteko aldeak ikus ditzakegu. Ikastetxe publiko batean, normalean ideologia desberdinetako irakasleak egoten dira eta nahiko askatasuna dute haiek pentsatzen dutena azaltzeko. Baina nire ustez, irakasle batzuk haien iritzia ematera neurtu beharko lituzkete, ikasleen ideiak edo baloreak desberdinak direlako, batez ere, Lehen Hezkuntzan, haur bat baino ez zarelako eta gehienetan maistra edo maisua esaten duenaren arabera zure pentsamendua edo iritzia aldatu egiten delako. Ikastetxe pribatu batean, berriz, irakasleak ikastetxea diktatutako arauetatik gidatzen dira eta men egin behar dituzte inolako protesta egin gabe.

Nik, irakasle gisa, nire ikasleen aurrean neutrala izatea gustatu litzaidake, arazoa zein den azaltzen saiatu gatazkak sortzen direnean, baina egia esanez eta kasu batzuetan beligerantea izango naizela uste dut nahiz eta ez nahi, zenbait kausak emango direlako, hala nola, nekea, pazientzia bukatu egingo zaidalako, klase horretan eman beharreko materia bukatu egin behar dudalako etab. eta arazoa azkar moztea erabakiko dut, nire iritzia emanez.

Irakasle ona izatea espero dut, nire ikasleei balore on batzuk irakastea gero etorkizunean hauek balio egingo dizkietelako eta nire akatsetatik irakatsi, seguraski izango ditudalako.

JOEL FERNANDEZ

NEUTRALITATEA VS BELIGERANTZIA

Askotan aipatu eta behin baino gehiagotan kritikatu izan den gaia dugu neutralitate eta beligeran-tziarena. Irakasle eta ikasle asko kexatu izan dira, beren semearekin edo norberarekin “neutralta-sunik” gabe jokatu izan dela zenbait kasutan, balorazio edo kalifikazioren bat ipintzerakoan.

Nik uste, neutro izatearen kontzeptua ez daukagula oso garbi; zer da ba neutro izatea?

Neutroa, ideia zehatz batekiko iritzirik ez edukitzean datzala uste dut. Hau da, ez alde, ez aurka. Baina hori oso zaila dela iritzi diot, ezinezkoa ez esateagatik, gizabanako bakoitza, irakasle roletik oraingoan, ezberdina delako, bere iritzia duelako eta bere errealitatea bizi duelako.

Irakasle batek gai bat planteatzen duen unetik bertatik, iritzi bat dago, agian tonuagatik, beharbada moldatu duen erarengatik, nahita edo nahigabe, baina iritzi bat. Datu hutsal bat izateko, baliteke irakaslea hau esan beharra: “halako egunkaritan hau zioen”. Baina irakurtzen duen egunkariaren arabera, normalean bere ideologiarekin bat datorrena, datua ezberdina izango da. Eta berdin irrati edo beste edozein komunikabiderekin.

Beligerantziaz jokatzen duen kasu guztietan bere ikuspuntua agertzen du. Izan daiteke objetiboa, izan daiteke subjetiboa. Baina, behin, objetiboki jokatzen dugun unetik bertatik, gure iritzi objetibo subjetiboa ari gara adierazten nolabait ere. Bestela esanda, beste irakasleren batek ikuspuntu objetibo bat azal dezake gai berari buruz, baina izan daiteke beste ikuspuntu objetibo bat.

Subjetiboa, alegia.

Jaume Trilak, La actitud del profesor en el aula ante los conflictos de valor artikuluan ere antzerako iritzia dauka baina zuzenean Neutraltasuna eta Beligerantzia konparatzen ditu. Idazle honek, nahiz Beligerantziaren aldeko zenbait argudio eman, kontra ere egiten du, eta horri helduko diot.

Dio, irakaslea ezin dela inoiz neutrala izan, batera edo bestera nolabait ere bere iritziaren berri ematen duelako. Eskola bera ere, ez dela neutrala gehitzen du, bere kontestu soziopolitikoa ze-haztua duelako, Curriculumaren existentziak ere irakaslea aukeratzea baldintzatzen duelako...

Azkenik, atal honetan, gaineratzen du Neutraltasun Ideologikoa edota Ideologia Neutroa bera, ide-ologia bat dela, pentsatzeko modu bat. Eta aurrez esan bezala, pertsona bakoitzak ezberdina izan eta pentsatzeko modu ezberdina duenez, Neutraltasuna ere ezin daiteke neutroa izan, jada iritzi bat ematen ari garelako.

Ikasgela batean ariko bagina, zaila da erabakitzea neutroa edo beligerantea izan nahi dugun. Hori beharrak erakutsi beharko lukeela uste dut, hau da, kalifikazioak ipintzerakoan neutroa(goa) eta ikasle baten beharretara egokitzerakoan beligerantea.

Demagun, hogei haur ditugula ikasgelan eta biderkaketak ikasi behar dituztela. Haur guztiek ez dute gaitasun bera, eta hori horrela den momentutik ezin dugu neutroak izan. Pentsa, bost haurre-ko talde batek ez duela ondo ulertzen zazpiko taula. Talde honi, denbora gehiago eskeini beharko diot, gainerakoak “harrapatzeko” edo erritmo berean joateko. Haur bakoitzari tratu ezberdina ema-ten diodanez, ez naiz neutroa, ezin naiteke izan.

Notak jartzeko garaian ere, nondik eta matematikako kalkulu zehatzen bat ez den, gure subjetibo-tasunare erabilpena martxan jartzen da. Edozein idazlan, testu edo irakurgairen lana zuzentzera-koan, irizpide batzuk jarraituko ditugu bai, baina 10 jarri edo 9 jarri gure eskutan dago, gure ustez dena ondo egin duelako edo adierazpenen bat falta zaiolako. Gure ustez; subjetiboa.

Halere, beti esaten da helduok garela haurron erreferenteak: lehen sozialismoan familia eta biga-rrengoan eskola etab.. Irakasleak ideia ezberdinei buruzko eztabaida bat proposatzen badu, era-man beharreko prozesua ondorengoa izango litzateke: lehenik gaia botako du, halako eta halako gertatu da. Iritzirik eman gabe. Ondoren, eztabaidaren erdian jarriko da, gaiaren alde eta kontra daudenen artean, horrela galderak eginez, haur bakoitzak bere adimena eta sormena garatuko ditu bere iritzi propioa eraikiz. Azkenik, irakasleak iritzia eman dezake. Orokorrean hartuta, neutro jokatu duela esan genezake.

Zer pasako litzateke, ordea, irakasleak hasieratik bere iritzia emango balu?

Haurrek, aurriritziak izango lituzkete. Irakaslea euren eredua izanik, ez dute beraien iritzi propiorik sortuko edo gutxienik irakasleak dioenean oinarrituko da.

Ondorio gisa, esan daiteke, haurren iritzi propioa garatu nahi baldin badugu, hobe dela ahalik eta neutroen jokatzea lehen aipaturiko eztabaida eredu hori erabiltzen baldin bada. Baina, egoera neu- troan jokatzea ia-ia ezinezkoa den gauza bat denez, haur bakoitza mundu ezberdin bat delako. Horregatik, nire ustez, haur bakoitza bere garapen denbora behar du eta eskeini beharreko den-bora ezberdina denez, beligerantzia nagusitzen da irakasle haur bati eskeini beharreko hezkuntza prozesuan.

                                                                                                                             MARKEL EIZAGIRRE