EKINTZA-IKERKETA

Garazi Galiana De la torre

ggaliana001@ikasle.ehu.es

Euskal Herriko Unibertsitatea

Donostiako Irakasleen Unibertsitate Eskola

SARRERA

Nik burututako ekintza-ikerketak familia eta eskolarekin lotura du, izan ere, gizarteko bi erakunde hauen arteko harremanari egiten dio erreferentzia. Eskolak familiaren partehartzea behar du. Horrek irakaslearengan ardura bat suposatzen du, bere ikasleen gurasoei, eskola errendimeduaz eta bertan agertzen duten jarreraren berri eman behar die. Askotan suerta daiteke, guraso horiek hezkuntzatik urruntzea, hau da, haien seme-alaben hezkuntza irakaslearen ardura dela justifikatuz , eskola barruan gertatutako guztiak beraiek zerikusia ez duela uste dute. Hori ez da horrela izaten, seme-alaba baten hezkuntza etxean zein eskolan eman behar da. Irakasleek, beren ikasleen gurasoak informatuak izateko erabiltzen duten metodoa bilerak edo elkarrizketak antolatzea da eta hau da nire ekintza-ikerketaren bidez aztertu dudana.

Argi dago oso garrantzitsuak direla irakasleak gurasoekin edukitzen dituzten bilerak, baina era berean irakasleak, bilera era egokian aurrera joan dadin, hartu behar duen papera betetzea oso zaila da, are zailagoa semeari buruzko berriak txarrak direnean.

Kurl Lewin-en (1946) dioenaren arabera, ekintza-ikerketa, zientzia sozialaren enfokea, arazo sozial nagusiei erantzuten dien ekintza sozial programarekin lotura duen ikerketa modu bat da. Honen helburua, ikerketa sozialak bi arazo mota nahiko ezberdinak dituelaren garrantziaz ohartzea da.

Sthepen Kemmis eta R. McTaggart-ek (1988:9) aldiz, ekintza-ikerketa, modu introspektibo eta kolektiboan egiten den azterketa dela azpimarratzen dute eta honen helburua nork bere praktika hobetzea eta ulertzea dela.

KONTESTUALIZAZIOA

Ni Garazi Galiana De la torre naiz, 18 urteko lezoarra. Duela hilabete batzuk Koldo Mitxelena ikastetxean, Batxillergo ikasketak bukatu nituen, unibertsitate munduan sartzeko asmotan. Donostiako Irakasleen Unibertsitatean (EHU) irakasle izateko formakuntza jasotzen ari naiz, Lehen Hezkuntzako irakasle izateko hain zuzen ere. Gradu hau egitea erabaki nuen, haurrak gustoko izateaz gainera, etorkizun batean, ama izanez gero, ezaguntza eta formakuntza hau aberasgarri izango zaidala uste dudalako.

Ekintza-ikerketari esker, lehen aldiz ikerketa munduan barneratu naiz, beraz esan daiteke, irakasle-ikerlari bezala, lehen fasean edo lehen mailan nagoela. Hasierako etapan nagoela eta, ez dut esperientzia askorik izan oraindik, baina izan dudan gutxi hori oso baliagarria izan zait. Horrelako lan bat gauzatzeak bere denbora darama, baina benetan pena merezi duela uste dut, izan ere, gauza pila ikasten dira eta gainera, lan honek, familia-eskola eremu horretan lehen urratsak ematen lagundu dit.

METODOA

Ikerketa metodologia hautatzerako orduan, ekintza-ikerketa bat egitea ongi iruditu zait. Izan ere, ekintza-ikerketa batek auto-estimu profesionala handiagotzen laguntzen du. Horrez gain, maisu/maitraren bakardaderarekin apurtu eta hauen, hau da, maisu/ maistren, ikertzea ahalbideratzen du. Gainera ere,motibazio profesionala indartzen du. Ekintza-ikerketak, jarduera sozialak ulertzen eta interpretatzen laguntzen du, baita aldatzen eta hobetzen ere. Hauek izan dira ekintza-ikerketa bat jarraitzeko kontuan hartu ditudan arrazoiak. 

IKERKETA PROIEKTUA

Ekintza-ikerketa bat burutzerako orduan, kontuan eduki behar da ikerketa proiektuak hainbat fase dituela: planifikazioa, ekintza, behaketa eta hausnarketa.

PLANIFIKAZIOA: Ikerketa fase honetan, hainbat aspektu dira kontuan hartu beharrekoak. Lehenik eta behin, arazoaren edo ikerketaren fokua dago. Nire kasuan, Xabierren egoeran zentratu naiz. Xabier, Lehen Hezkuntzako 4.mailako ikasle bat da, arlo akademikoan eta familiarrean arazoak dituena. Tutoreak, klaustroaren babesarekin, erabaki du errepikatu egin beharko duela. Izan ere, ez dago gai hirugarren ziklora pasatzeko. Erabaki honek hainbat zergatik ditu: klasean, eguneroko zereginetan, esfortzu eskasa agertzen du, oso aspertuta ikusten zaio, ez duelako interesik, portaera desegokia du, gelakideei zirikatzen dielako, ulermen arazoak ditu eta hau guztia gutxi balitz, aurreko urteko ezagutzak ez ditu barneratuak.

Behin ikerketaren fokua zehaztuta, arazoaren diagnostiko bat egiten da. Aspektu honetan, Xabierren aitari, klaustroan erabakitakoaren berri eman behar zaio. Ez dakigu bere aitak nolako erreakzioa edukiko duen. Izan daiteke, aitak, Xabierri eskolan gertatzen zaion guztiaren errua irakasleari leporatzea edo, aldiz, kontrakoa, aitak Xabierren hezkuntzan parte hartzea erabakitzen du eta egoera horri aurre egiteko, irakasleak proposatutako onartu dezake.

Horretarako, azken aspektua dugu, hau da, ekintza hipotesien argitalpena. Atal honek, egoera honen aurrean zer gerta daitekeen hipotesiak jasotzen ditu. Nire hipotesia honako hau izan da: Xabierren aitak egoera honen aurrean irakaslearen kontra jotzen du, hau da, ez dago batere ados bere semearen tutoreak esan dionarekin eta ez dago prest bere aldetik bere semearen hezkuntzan esku hartzeko.

EKINTZA: Behin planifikazio eginda, esandako hori praktikan jarri dut, hau da, ekintzari ekin diot. Horretarako, taldekide baten laguntzaz, irakasle papera jokatu dut egoera hori lantzeko, nire taldekideak gurasoaren papera betetzen duelarik. Bi elkarrizketa edo bilera antolatu ditugu. Lehenengoa pixkat inprobisatua izan da, inolako jarraibiderik gabe. Hala ere, nik ez dut aukera izan lehen elkarrizketa burutzeko, baina bigarrena egiterako orduan nire taldekidetaz baliatu naiz. Bigarrena aldiz, familia, eskola eta guraso-irakaslea arteko harremanaz diharduten artikulu batzuk irakurri ondoren egin dugu. Azken honetan, dena ondo antolatua egon da: gurasoaren aurrean jokatzeko modua, berri txarrak era egokian azaltzea, aita horrekin errespetuz jokatzea eta beste hainbat baliabide erabiliz.

BEHAKETA: Behin bi elkarrizketa horiek eginda eta grabatuta, behaketa eta konfrontazioa egiteari ekin diot. Nire taldekideen elkarrizketa eta nire lehenengo elkarrizketa (taldekideen bigarrena) ikusi ondoren, bi elkarrizketen arteko desberdintasunak aztertu eta hobekuntzak bilatu ditugu.

Nire lehenengo elkarrizketan, urduritasuna nabaria izan da, batez ere gestualitatea (hanka eta besoek mugimenduak), aitak izan zezakeen erreakzioaren beldur nintzelako. Nik guraso horren aurrean agertu dudan rola edo papera, hezitzailearena izan da, “La relación profesorado-familias” artikuluaren arabera. Hau da, hezitzaile papera betetzeak dituen ezaugarri gehienak bete ditut. Hala nola, Xabierren familiaren testuinguruari buruz informatua nengoen. Gainera, aitarekiko enpatia azaldu dut, bere iritziak eta esperientziak entzunez eta ulertuz. Rol hau hartzea erabaki dut, pixkat bion aldetik erantzukizunak hartzeko, hau da, ez dut nik, irakasle moduan, bakarrik hitz egiten, ez dut nik bakarrik iritzia ematen, aitak ere emateko aukera du.

HAUSNARKETA: Ikerketa proeiektuarekin bukatzeko, ekintza eta behaketa egin ondoren, hausnarketa bat egiten da, non ikasi duzuna azaldu, ekintzaren aurrean izan ditugun zailtasunak aipatu eta beste hainbat aspektu hartu daitezkeen kontuan.

Elkarrizketa honen bitartez, etorkizunean, irakasle lanetan eduki ditzakedan arazoez konturatu naiz. Baina arazo horien aurrean zer egin eta nola jokatu behar dudan ere ikasi dut, nahiz eta oraindik praktika asko falta zaidan. Ekintzaren aurrean izan ditudan zailtasunei erreferentzia eginez, esan behar dut hainbat baliabide gehiago sakondu behar ditudala, adibidez, egoera batzuen aurrean dudan urduritasuna kontrolatzen ikasi behar dut, izan ere, urduritasun hori gurasoak antzen dezake eta bere seme-alabaren hezkuntzaren eredugarri ez naizela leporatu dezake. Hobetu beharreko beste aspektu bat, komunikazioa izango litzateke. Azkenik, prestakuntza gehiago behar dudala uste dut. Oraingoan egoera honi egin diot aurre, baina bilera bat antolatzearen arrazoilak milaka izan daitezke. Beraz, gai ezberdinak landuko nituzke egoera ezberdin horiek iristen direnean ongi prestatua egoteko.

KONFRONTAZIO

https://www.dropbox.com/s/pzw8m68fmfa4egp/Garazi.mp3

ESANGURATSUTASUNA

Horrelako ekintza-ikerketa bat burutzeak, lagungarri izan dela iruditzen zait. Teorikoki eman beharrekoa praktikara eramatearen metodoa oso erabilgarria izan dela uste dut, izan ere, azkenean teoria jakiteak eta gero praktikan aplikatzen ez badakigu ez du ezertarako balio. Etorkizun batean, irakasle izango bagara, asko lagunduko digu horrelako praktika bat egiteak, guraso-irakasle arteko harremanak zer nolako garrantzia duen ohartzeaz gainera, bilera bat antolatzeak zuen zailtasuna maila erakusten digulako.

Ekintza-ikerketa honi esker, baliabide asko ikasi ditut, adibidez, nola aurre egin egoera batean azalpen bati, edota nola erreakzioanatu guraso batek zure kontra jartzen denean. Lehen esan bezala, hobetu beharrekoak ere badaude baina alde positiboarekin geratuko naiz. Izan ere, “ezer ez” jakitetik, erreakzio batzuk izatera edo behintzat zerbait jakitera pasa naiz eta hori aurrerapauso garrantzitsua dela uste dut, kontuan izanda irakasle lanetan aritu nahi dudala.